Pacjent nie rozwiąże swojego problemu ze zdrowiem sam – potrzebuje lekarza. Lekarz potrzebuje pacjentów – został nim po to, aby pomagać pacjentom. Lekarze i pacjenci muszą więc współpracować. Pacjent chciałby darzyć swojego lekarza zaufaniem. Wzajemne zaufanie jest ważne także dla lekarzy. Sprawia, że leczenie jest skuteczniejsze.

W ciągu ostatnich lat medycyna zatacza wielkie koło. Z medycyny, która ratuje życie i zdrowie staje się medycyną zmiany stylu życia. Interwencje medyczne miały kiedyś charakter radykalny i odpowiedzialność za efekt leczenia spoczywała na barkach lekarza i personelu medycznego. To sprawiało, że pacjenci nie czuli się za swoje zdrowie odpowiedzialni.

W wyniku ogólnej poprawy warunków życia oraz skutecznej walki z nagłymi zachorowaniami zmniejsza się obszar tego, co dla naszego zdrowia może zrobić bezpośrednio lekarz a zwiększa się zakres naszego własnego wpływu na zdrowie. Medycyna nadal bardzo skutecznie ratuje życie, ale znacznie częściej zajmuje się leczeniem chorób przewlekłych, edukacją i profilaktyką. Stała się w dużej części medycyną zmian stylu życia, co nie znaczy, że stała się łatwiejsza.

Jej skuteczność zależy w coraz większym stopniu od pacjenta.

W świetle badań przeprowadzonych wśród pacjentów z nadciśnieniem tętniczym 51% pacjentów nie przestrzega zaleceń lekarza. Ciśnienie jest prawidłowe zaledwie u 30% pacjentów leczonych lekami obniżającymi ciśnienie a zjawisko braku wdrażania zaleceń lekarza jest przyczyną 10% hospitalizacji z powodu nadciśnienia i jego powikłań. Brak przestrzegania zaleceń lekarzy jest przyczyną licznych problemów.

Trudności we współpracy wynikają także z niewłaściwego podejścia lekarzy, którzy ordynują leki, stawiają diagnozę i zalecają leczenie, z reguły nie pytając, co pacjent o tym sądzi, jak widzi szansę na realizację w praktyce lekarskich zaleceń. Skraca się czas wizyty i kontaktu pacjenta z lekarzem. W tym braku czasu jest miejsce na przekazanie tylko niezbędnego minimum informacji i nie ma czasu na dialog – na rozwiane wątpliwości pacjenta, na wyjaśnienia, na pytanie pacjenta o jego potrzeby, wybory czy opinie.

Im trudniej jest nam się dostać do lekarza tym w większym stopniu jesteśmy skłonni szukać pomocy w sprawach zdrowia w internecie. Okazuje się, że 52% pacjentów podjęło próbę leczenia siebie lub swoich bliskich na podstawie informacji uzyskanych w internecie, bez konsultacji z lekarzem czy farmaceutą. Co więcej, 92% z tych osób uznało, że leczenie to okazało się skuteczne.

Nie ma nic złego w tym, że proste problemy ze zdrowiem próbujemy rozwiązywać sami. Katar w ogromnej większości przypadków nie wymaga interwencji lekarza. Bardzo pomocny w prostych problemach zdrowotnych może okazać się też farmaceuta. W Skandynawii, gdzie poziom zadowolenia pacjentów z usług medycznych jest wysoki, stosowany jest model „2 tygodni”. Pacjent, który chce przyjść do lekarza najpierw kontaktuje się z nim telefonicznie. Lekarz na podstawie wywiadu przez telefon ocenia, czy sprawa jest poważna czy banalna.

W świetle badań GFK Polonia w 2012 roku kupiliśmy bez recepty 2 mld tabletek przeciwbólowych i wydaliśmy na nie prawie 1 mld złotych. Łykamy najwięcej środków przeciwbólowych w Europie. Co czwarty Polak nosi je stale przy sobie. Preparaty te są dostępne wszędzie – w sklepie, w kiosku, w supermarkecie. Są intensywnie reklamowane w mediach. Nie mamy świadomości, że nadużywane mogą być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych i stanów zagrożenia życia.